BEP Treatment (in Dutch)

BEP (EP) Bron: http://www.ikcnet.nl/sib/index.php?tab=4&print=ja&fKuur=210&fKuurGroep=2 Landelijke informatie

Behandelschema Deze kuur bestaat uit drie verschillende medicijnen. Daarnaast kunnen nog enkele andere medicijnen voorgeschreven worden. Deze dienen als ondersteuning van de behandeling, bijvoorbeeld om bijwerkingen te beperken. Medicijn Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Dag 5 Dag 6/7 Dag 8 Dag 9 t/m 14 Dag 15 Dag 16 t/m 21 Wijze van toediening Bleomycine B X rust X evt. rust X evt. rust Infuus Etoposide E X X X X X Infuus Cisplatine P X X X X X Infuus De volgende kuur start in principe 3 weken na dag 1, als de bloeduitslagen goed zijn. Middelen Bleomycine Cisplatine Etoposide Beschermende maatregelen ten aanzien van excreta, voor: Bleomycine: 3 dagen Cisplatine: 7 dagen Etoposide: 5 dagen Bijwerkingen en adviezen Beenmerg (bloedarmoede) Beenmerg (leukopenie) Beenmerg (trombocytopenie) Darmen (diarree) Gehoorafwijkingen Haarverlies (kaalheid) Huid (hand-voetsyndroom) Huid en nagels (verkleuring) Koorts op dag van toediening Misselijkheid en braken Mond en lippen (pijnlijke) Nierfunctiestoornis Overgevoeligheid (allergie) Smaak (verandering of vermindering) Zenuwstelsel (perifeer) Beenmerg (bloedarmoede) Door de behandeling kan remming van de aanmaak van nieuwe bloedcellen door het beenmerg optreden. Dit is een tekort aan verschillende bloedcellen. Meestal zal u hier weinig van merken. Het is echter belangrijk dat u goed weet welke signalen om aandacht vragen. Bloedarmoede: Dit is een tekort aan rode bloedcellen (erytrocyten) en wordt ook wel anemie genoemd. U heeft een verhoogde kans op: kortademigheid en vermoeidheid, zelfs na geringe inspanning het zwart voor de ogen zien bij opstaan uit bed of stoel bleekheid, lusteloosheid en verminderde eetlust duizeligheid en hoofdpijn problemen met slapen en concentreren hartklachten of hartkloppingen koude gevoel, transpireren Advies Het is raadzaam om bij bovengenoemde klachten contact op te nemen met uw arts. U kunt hier zelf niets aan doen, ook niet door een andere voeding. Beenmerg (leukopenie) Door de behandeling kan remming van de aanmaak van nieuwe bloedcellen door het beenmerg optreden. Dit uit zich in een tekort aan verschillende bloedcellen. Meetal zult u hier weinig van merken. Het is echter belangrijk dat u goed weet welke signalen aandacht vragen. Leukopenie: Dit is een tekort aan witte bloedlichaampjes (leukocyten) in uw bloed. Witte bloedlichaampjes zorgen voor afweer tegen infecties. Bacteriën of ziekten die voor de gezonde mens weinig gevaar opleveren kunnen bij u tot heftige reacties leiden met hoge koorts. Ongeveer tussen de tiende- en de vijftiende dag na het starten van de kuur is het aantal leukocyten het laagst. Men noemt dit de dipperiode. U kunt niets doen om deze dipperiode tegen te gaan. Er zijn wel een aantal maatregelen die u kunt treffen om de kans op een infectie tijdens de dipperiode zoveel mogelijk te beperken. Een infectie is te herkennen aan een temperatuur van 38,5 ºC of hoger al dan niet in combinatie met koude rillingen. Afhankelijk van de plaats van de infectie kunnen dan de volgende klachten ontstaan: slijm ophoesten pijn bij het plassen troebele urine vaker plassen pijnlijke plekken in de mond of pijn bij het slikken buikpijn diarree Advies Het is raadzaam om bij bovengenoemde klachten en/of een temperatuur hoger dan 38,5 °C contact op te nemen met de (huis)arts. Neem in ieder geval de volgende adviezen in acht: zorg voor een goede lichaamshygiëne. controleer eventuele wondjes op ontstekingsverschijnselen: roodheid, warmte, zwelling en pijn. een goede mondverzorging is belangrijk (zie hiervoor de informatie omtrent de mondholte). probeer vooral in de dipperiode uzelf tegen infecties van buitenaf te beschermen door contact met mensen die verkouden zijn of griep hebben zo veel mogelijk te vermijden. Gelegenheden waar veel mensen bij elkaar zijn, zoals bijvoorbeeld het openbaar vervoer, winkels, voetbalstadia en kerken kunt u in deze periode beter mijden. Uw voeding kan een belangrijke infectiebron zijn. De algemene richtlijnen voor voedselhygiëne zijn voor u tijdens de dipperiode extra belangrijk. Beenmerg (trombocytopenie) Door de behandeling kan remming van de aanmaak van nieuwe bloedcellen door het beenmerg optreden. Dit uit zich in een tekort aan verschillende bloedcellen. Meestal zult u hier weinig van merken. Het is echter belangrijk dat u goed weet welke signalen om aandacht vragen. Trombocytopenie: Dit is een tekort aan bloedplaatjes (trombocyten) in het bloed. Bloedplaatjes spelen een belangrijke rol bij de bloedstolling. Een daling van het aantal bloedplaatjes maakt het bloed minder stolbaar. De menstruatie zal over het algemeen heviger zijn, maar kan soms onder chemotherapie ook achterwege blijven. U hebt een verhoogde kans op: een neusbloeding blauwe plekken bloed bij plassen bloed bij hoesten bloedend tandvlees puntvormige bloedinkjes in de huid bloed bij braken bloed in de ontlasting In uitzonderlijke gevallen treden er spontane bloedingen op. Advies Het is raadzaam om bij bovengenoemde klachten contact op te nemen met uw arts. pas op met stoten (blauwe plekken) en krab geen wondjes open. als u een wondje heeft, druk dit dan een tijdje stevig dicht. gebruik geen scherpe voorwerpen (elektrisch scheren is beter dan met het mes). probeer door veel te drinken de ontlasting soepel te houden. gebruik bij het tandenpoetsen een zachte borstel. neem de temperatuur op onder de arm of met een oorthermometer. Darmen (diarree) Door de behandeling kunt u diarree krijgen. Diarree is een waterige dunne ontlasting meer dan vier keer per dag. De opname van vocht en voedingsstoffen is dan verstoord door irritatie van het slijmvlies van de darm en een verandering in de stofwisseling van de dunne darm. Bij diarree worden voedingsstoffen in de darmen minder goed opgenomen. Klachten die hiermee gepaard kunnen gaan zijn: buikpijn/buikkrampen frequente aandrang dunne ontlasting overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen veranderde kleur van de ontlasting toegenomen volume van de ontlasting pijn en huidirritatie van het gebied rond de anus droge mond droge huid donkere urine en veel minder vaak plassen Advies wanneer u last heeft van diarree is het belangrijk dat u veel drinkt om het vochtverlies aan te vullen. Dit houdt in dat u ongeveer twee liter per dag drinkt. Dit zijn 16 kopjes of 14 bekers. Thee, bouillon, bronwater, sportdrank, bosbessen- of tomatensap zijn goede dranken om tekorten (vooral zout) aan te vullen die door diarree zijn veroorzaakt. probeer prikkelende voeding te vermijden, zoals hete of juist ijskoude producten. Vermijdt citrusfruit, sterke koffie, koolzuurhoudende dranken, donker bier, gefrituurde gerechten, noten en peulvruchten. Vraag zonodig advies aan een diëtiste. het gebruiken van een stoppend dieet heeft geen zin. bij chronische diarree is het aan te raden om een vezelrijke voeding te gebruiken. Vezels binden het vocht in de darmen waardoor de ontlasting wat steviger wordt. Het is raadzaam om bij de volgende klachten contact op te nemen met uw arts: diarree die langer dan twee dagen aanhoudt bloed bij de ontlasting diarree in combinatie met braken Gehoorafwijkingen Door de behandeling kan er hoge tonen doofheid en oorsuizen optreden. Soms is alleen het horen in gezelschap moeilijker. Met behulp van een audiogram (gehooronderzoek) kunnen eventuele tekenen van gehoorverlies vroegtijdig worden onderkend. Advies U kunt zelf niets doen om deze klachten te voorkomen. Klachten van oorsuizen gaan meestal vanzelf over. Doofheid echter niet. Als u klachten heeft aan uw gehoor is het van belang om dit te bespreken met uw arts. Haarverlies (kaalheid) De behandeling die u krijgt veroorzaakt haaruitval. Niet alleen uw hoofdhaar, maar ook uw wenkbrauwen, wimpers, oksel-, lichaams- en schaamharen kunnen uitvallen. U kunt zelf niets doen om de haaruitval te voorkomen. In alle gevallen is de haaruitval tijdelijk. Na het staken van de behandeling  begint uw haar na ongeveer een maand weer te groeien. Meestal is er na enkele maanden weer een goed herstel van de haargroei. Wanneer uw haar weer aangroeit kan het, vaak tijdelijk, verschil vertonen met uw oorspronkelijke haar. Het kan anders zijn van kleur, sluiker zijn of juist meer slag hebben. Haaruitval begint meestal enkele weken na de toediening van medicijnen. Het kan een gevoelige of pijnlijke hoofdhuid veroorzaken. Uw hoofdhaar zal eerder en sneller uitvallen dan uw lichaamshaar. Het uitvallen van veel haar tegelijk wordt door de meeste mensen als erg hinderlijk ervaren. Uw haar kort knippen kan dan helpen. Advies Wanneer uw haar is uitgevallen kunt u gebruik maken van een pruik. Een pet, hoed, sjaal of muts kunnen een goed alternatief of een goede afwisseling zijn. Wanneer u gebruik gaat maken van een pruik, is het verstandig om een pruik te kiezen voordat uw haar gaat uitvallen. Kleur en model kunnen dan het beste op uw haar worden afgestemd. Bij uw eigen kapper en bij de verpleegkundigen kunt u vragen naar adressen van haarwerkspecialisten. De aanwezigheid van uw partner, familieleden, goede vriend of vriendin kan u steun geven bij het uitkiezen van een pruik. Pruiken zijn in diverse kwaliteiten en prijsklassen leverbaar. Het is wellicht verstandig om vooraf bij uw ziektekostenverzekeraar te informeren naar de hoogte van de vergoeding voor een pruik. U kunt met uw haarwerkspecialist overleggen over de prijs, levertijd en betalingsvoorwaarden. Bovendien kan hij u informeren over het onderhoud van de pruik. Zie ook de website http://www.goedverzorgdbetergevoel.nl/ Huid (hand-voetsyndroom) Door de behandeling kunt u het hand-voetsyndroom krijgen. Het hand-voetsyndroom is een huidreactie die over het hele lichaam voor kan komen, maar meestal aan de handen en voeten optreedt. De meest voorkomende klachten zijn: roodheid jeuk pijn of gevoeligheid zwelling schilferen of vervellen van de huid Bij de meeste mensen zijn de symptomen mild van aard en verdwijnen binnen één of twee weken. In sommige gevallen zijn de symptomen ernstiger en kunnen medicijnen worden voorgeschreven. Advies draag loszittende, comfortabele kleding en schoenen vermijd hitte drink voornamelijk koude dranken blootstelling van de huid aan (zeer) heet water vermijden (bijv. de afwas) hete douches en baden, sauna en jacuzzi’s vermijden het gebruik van koelzalf kan de klacht verlichten vermijd druk op de handpalmen(niet wringen, geen zware dingen dragen) vermijd druk op de voetzolen (geen lange afstandenlopen) Huid en nagels (verkleuring) Door de behandeling kan er verkleuring van de huid ontstaan. Klachten die hiermee gepaard gaan zijn: het ontstaan  van donkere vlekjes door extra pigment in de huid donkere verkleuring van de bloedvaten waar het infuus in heeft gezeten donkerder worden van de handlijnen en nagels gemakkelijk scheuren of afbrokkelen van de nagels en in een enkel geval zelfs volledig uitvallen het ontstaan van dwarse strepen op de nagels Advies probeer felle zon te vermijden. Gebruik altijd een zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor (12 of hoger). probeer het dragen van knellende kleding te vermijden. houdt uw nagels kort. Gebruik geen acetonhoudende nagellak remover. Het gebruik van speciale nagelverhardende lak kan goed helpen. Zie ook de website http://www.goedverzorgdbetergevoel.nl/ Koorts op dag van toediening Door de behandeling kan koorts ontstaan. De koorts verdwijnt spontaan binnen 24 uur na de toediening. Advies het is belangrijk dat u voldoende drinkt (minimaal 2 liter per dag) om uitdroging te voorkomen. Door de koorts en het zweten verliest u meer vocht dan gewoonlijk. ter bestrijding van de koorts neemt u 1000 mg paracetamol in, maximaal 3 maal daags. Bij de volgende toediening kunt u hier van tevoren mee starten. Het is raadzaam om bij de volgende klacht contact op te nemen met uw behandelend arts: wanneer de koorts van 38,5 ºC of hoger op de dag van toediening na 24 uur nog niet is verdwenen. Misselijkheid en braken Door de behandeling kunt u last krijgen van misselijkheid en braken. Klachten die hiermee gepaard gaan zijn: verminderde eetlust een vol gevoel opboeren zuurbranden Misselijkheid en braken komen nu minder voor dan vroeger. Er zijn tegenwoordig goede medicijnen waarmee dit kan worden voorkomen of verminderd. Advies gebruik regelmatig een kleine maaltijd forceer het eten niet wanneer u weinig drinkt kunt u meer last krijgen van een ziek en misselijk gevoel. Het is daarom heel belangrijk dat u voldoende drinkt: 1½ tot 2 liter per dag. Dit is ongeveer 12 kopjes of 10 bekers. Probeer niet alleen water te drinken, maar wissel dit af met bijvoorbeeld bouillon, limonade melkproducten, vruchtensap of groentesap. Hiermee kunt u eventuele tekorten aan voedingszouten (mineralen) die tijdens de kuur zijn ontstaan weer aanvullen. Wanneer u veel vocht krijgt toegediend via het infuus hoeft u tijdens de opname niet veel te drinken. wanneer u tijdens de opname last krijgt van misselijkheid, is het goed dit tijdig aan de verpleegkundige te melden zodat u extra medicijnen kunt krijgen om verergering te voorkomen u krijgt van uw behandelend arts een recept, voor medicijnen tegen de misselijkheid voor thuis. Het is belangrijk dat u deze medicijnen volgens voorschrift gebruikt Bijwerkingen van de medicijnen tegen de misselijkheid kunnen zijn: harde ontlasting of verstopping ontstaan van acné of het doen verergeren ervan onrust, slaperigheid, stijf gevoel in de kaak, de tong of nekspieren Het is raadzaam om bij de volgende klachten contact op te nemen met uw arts: ernstig en aanhoudend braken gedurende 24 uur of langer. als u niet voldoende kunt drinken als u tekenen van uitdroging vertoont: droge mond, droge huid, weinig of niet meer plassen, donkere urine. Mond en lippen (pijnlijke) Door de behandeling kunt u last krijgen van irritatie, beschadiging of ontsteking van het mondslijmvlies en tandbederf. Klachten waaraan u merkt dat het mondslijmvlies is veranderd zijn: droge mond gevoeligheid voor de temperatuur van eten en drinken gevoeligheid bij het eten of drinken van zure of gekruide spijzen en dranken taai speeksel snel bloedend tandvlees slechte adem Om deze problemen zoveel mogelijk te voorkomen is het belangrijk dat u uw mondholte goed verzorgt. Advies voor het starten met de behandeling de tandarts bezoeken voor een goed gesaneerd gebit. Wanneer U tijdens de behandeling de tandarts bezoekt wel melden dat u chemotherapie krijgt. 4x daags uw mond spoelen met een zoutoplossing (een mespuntje zout op een glas water). Als u een gebitsprothese heeft moet u deze uitdoen tijdens het spoelen. bij voorkeur ‘s nachts de gebitsprothese uit laten. tenminste 2x daags zorgvuldig uw tanden poetsen met een smalle zachte tandenborstel en een fluoride bevattende tandpasta. lippen en mondhoeken schoon houden en  invetten. bij een droge mond kunt u kauwen of zuigen op een ijsblokje, verse ananas, suikervrije zuurtjes en xylitol bevattende kauwgom. Het is raadzaam om bij de volgende klachten contact op te nemen met  uw arts: bij een pijnlijke mond in geval van een rood en gezwollen mondslijmvlies overgevoeligheid van het mondslijmvlies voor warme en koude dranken bij zweertjes, ontstekingen of aften Nierfunctiestoornis Door de behandeling kan er een beschadiging aan het nierweefsel ontstaan waardoor de functie van de nier achteruit gaat. Om uw nieren zoveel mogelijk te beschermen krijgt u tijdens de behandeling veel vocht toegediend via het infuus. Advies Het is vooral erg belangrijk dat u thuis voldoende drinkt. Dit betekent 2 liter drinken, dit is ongeveer 16 kopjes of 14 bekers. Bij extra vochtverlies door een andere oorzaak zoals bijvoorbeeld warm weer, diarree of koorts, is het wenselijk dat u nog 1 liter meer drinkt. Dit is dus 3 liter. Probeer niet alleen water te drinken, maar wissel dit af met bijvoorbeeld vruchtensap, tomatensap, thee, bouillon of sportdrank. Om een verslechtering van de nierfunctie vroegtijdig op te kunnen sporen wordt voorafgaande aan iedere kuur uw bloed en soms ook uw urine onderzocht. Het is raadzaam om bij de volgende klacht contact op te nemen met uw arts: als u thuis om welke reden dan ook niet in staat bent om voldoende te drinken. Overgevoeligheid (allergie) Door de behandeling kunt u last krijgen van overgevoeligheid. Cytostatica worden door het lichaam als een lichaamsvreemde stof (antigeen) gezien en kunnen zodoende een allergische reactie veroorzaken. Een allergische reactie begint vaak met: roodheid en huiduitslag, soms met jeuk over het hele lichaam verwijding van de bloedvaten Later kunnen de volgende verschijnselen optreden: bleekheid gezwollen oogleden en een opgezet gezicht beklemmend gevoel op de borst duizeligheid en bloeddrukdaling rillen misselijkheid en darmkrampen kortademigheid gevoel van onrust Een allergische reactie treedt meestal op tijdens de toediening. De klachten verdwijnen na behandeling snel. Advies Wanneer u zich tijdens of direct na toediening anders voelt dan normaal, meld dit dan onmiddellijk aan uw arts of de verpleegkundige. Bij deze klachten wordt de toediening zonodig tijdelijk onderbroken of gestopt en u krijgt medicijnen toegediend om de verschijnselen te bestrijden. Het optreden van deze klachten kan gevolgen hebben voor het verloop van de behandeling. U kunt hierbij denken aan de keuze voor andere medicijnen. Smaak (verandering of vermindering) Door de behandeling kunt u last krijgen van smaakverandering of smaakvermindering. Advies eten  dat u anders lekker vond smaakt nu niet meer en eten dat u normaal gesproken niet lekker vond smaakt u nu misschien juist wel. U kunt daarom wat met de voeding experimenteren om uit te vinden welke voeding het beste bij uw veranderde smaak past. het is belangrijk dat het eten er aantrekkelijk uitziet. Zenuwstelsel (perifeer) Door de behandeling kan er schade aan het zenuwstelsel optreden en dit kan neurologische afwijkingen veroorzaken. Klachten ten gevolge van beschadiging van het perifere zenuwstelsel zijn: doof/slapend gevoel in de vingertoppen, vingers en/of tenen tintelend of branderig gevoel in vingertoppen, vingers en/of tenen spierzwakte in armen of benen Neurologische klachten ten gevolge van de behandeling kunnen dagen tot weken na aanvang optreden. De klachten verdwijnen meestal binnen enkele maanden, maar kunnen ook blijvend zijn. Advies U kunt zelf niets doen om deze bijwerkingen tegen te gaan. Wel is het van belang de klachten te melden aan uw arts omdat het soms nodig is de behandeling aan te passen.

Datum van aanmaak/laatste wijziging behandelplan: 28-05-2008

Disclaimer De informatie op  www.ikcnet.nl/SIB is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld.  Middelen bij maligne aandoeningen zijn doorgaans sterk werkzame geneesmiddelen die veel bijwerkingen kunnen veroorzaken. Het optreden van bijwerkingen is onder andere afhankelijk van de dosering, de duur van de behandeling, de combinatie met andere geneesmiddelen, het onderliggend ziektebeeld en eventueel aanwezige orgaanfunctiestoornissen. Daarnaast is er een verschil in het optreden van bijwerkingen tussen verschillende patiënten. Bijwerkingen kunnen onmiddellijk na het toedienen, maar ook veel later optreden. Ondanks de onvoorspelbaarheid van het optreden en de ernst van bijwerkingen is er naar gestreefd veel gerapporteerde bijwerkingen in het systeem op te nemen. Op de informatie voor de patiënt zijn slechts de bijwerkingen die bij meer dan 10% van de patiënten voorkomen gemeld. Auteursrecht De informatie op deze site mag worden gebruikt, op voorwaarde dat de bron vermeld wordt. Referenties naar deze website: www.iKCnet.nl/SIB, URL bezochte pagina, bezocht: dd.mm.jjjj.